E-ticarette ortaklar arasında hisse dağılımı nasıl olmalı? cevabı bu makalede. Kafa dengi birkaç arkadaş bir araya gelip niş bir pazarda niş ürünler buldunuz. Gerekli piyasa araştırması ve rakip analizi yaptıktan sonra e-ticaret sitenizi açmaya karar verdiniz. Bütün iş modeli kafanızda hazır, ürün nasıl alınacak, nasıl satılacak, nasıl kargoya verilecek kısaca her şey belli.
Akla gelip önemsenmeyen veya sonra hallederiz denilen bir durum var aslında. Bu durum hisse dağılımı nasıl olacak? Şirkette kimin ne kadar hissesi olacak. Bunun belirlenmesi gerek. Eğer başlangıçta bu durumu netleştirmezseniz bu başarısızlığa gidecek yolun ilk adımı olacak demektir.
Bu gibi kafa dengi arkadaşların düşüncesi genelde “biz birbirimizi çok iyi tanıyoruz, birbirimize kazık atmayız” veya “biz çok iyi arkadaşız, hepimiz eşitiz. Dolayısıyla da herkesin eşit hissesi olur” şeklindedir.
Her ne kadar bütün herkes eşit olsa da ortaklardan birisi diğerlerinden daha yetenekli, daha çalışkan veya daha özverilidir. Bu çalışkan ve özverili kişi yeterli hisseyi alamazsa güzelim iş ve arkadaşlık bitme aşamasına gelebilir.
Hisse dağılımı ne zaman yapılmalıdır?
Şu bir gerçek ki masada para yokken onu paylaşmak daha kolaydır. Ama masada paylaşılması gereken bir para varsa o zaman “sen az çalıştın, ben çok çalıştım” iddiaları havada uçuşur. Konu para olduktan sonra nice arkadaşlıklar, nice ortaklıklar, nice güzel fikirler yok olup gidiyor.
Masada paylaşılacak para olması aslında en iyi senaryo. Bazen masada para yerine binlerce liralık borç senetleri, kredi ekstreleri de olabiliyor. Bu durumda tablo daha da vahimdir. Herkes “senin yüzünden böyle oldu, sen böyle yaptığın için bu duruma geldik” gibi ithamların sonu gelmez.
“Bizim başımıza böyle şeyler gelmez, biz bunları bilerek işe başladık” gibi söylemler söylemeyin. Böyle söyleyip sonradan bu durumu yaşayan yüzlerce insan var.
Bütün bu senaryoların yaşanmaması için tek çözüm daha işin başında iken hisse dağılımını belirlemektir. İşin başında kimin ne kadar hissesi olacağı bilinirse sonraki zamanlarda daha az sorunlar yaşanır.
Şirketin açılışını geciktirmek pahasına da olsa işin başında koşulları netleştiren bir ortaklık sözleşmesi hazırlanıp imzalanması sonraki süreç için daha sağlıklı olacaktır. İşin başında her ne kadar dile getirilmemiş olsa bile kimsenin içinde şüphe kalmayacaktır.
Hisse dağılımını etkileyen parametreler nelerdir?
Günümüz girişimcilik dünyasında iş fikrinin kimden çıktığına çok önem veriliyor. Fikir kimden çıktıysa üstünlük onda gibi bir durum söz konusu. Evet iyi bir iş fikri önemli, kıymetli. Ama iş sadece iyi bir iş fikri ile bitmiyor. Mesele iyi bir iş planı yapmak, yapılan iş planını kusursuz bir şekilde yürütmek, doğru zamanda doğru hamleleri yapmak.
Hisse dağılımını etkileyen parametreler şunlardır;
- Ortakların çalışma şekilleri belirlenmelidir
- Teknik işlerin neler olduğu ve kimin ilgileneceği belirlenmelidir
- Yatırım süreçleri ve yatırım süreçlerini kimin yöneteceği belirlenmelidir
- Satış ve pazarlama konularında kimin ilgileneceği belirlenmelidir
- Gelir ve gider kalemlerini kimin takip etmesi gerektiği belirlenmelidir
- Verilerin nasıl toplanacağı ve verileri kimin işleyeceği belirlenmelidir
Hisse dağılımında kimin tam zamanlı, kimin yarı zamanlı çalışacağının belirlenmesi gerekiyor. Bütün gününü mevcut işi geliştirmek için harcayan kişi ile işe belli saat aralığında zaman ayıran kişinin hissesinin aynı olmasını beklemek doğru olmaz.
Yeni bir iş kurulurken başlangıçta en çok çalışacak olan kişi teknik işlerden anlayan, teknik işleri halledecek olan ortaktır. Teknik işleri halledecek olan kişi eğer yazılımcı ise e-ticaret sitesi yayına verilinceye kadar gece gündüz çalışacak olan kişide teknik ortaktır. Başlangıçta teknik ortakta böyle bir düşünce olmazsa bile zamanla “bütün işi ben yapıyorum, ben çalışıyorum. Ama onlarla aynı hisse oranına sahibim” düşüncesi oluşabilir.
Bu tarz durumların ortaya çıkmaması, çıksa bile ortaklığı bitirecek seviyede olmaması için teknik işleri yapacak ortağa biraz daha fazla hisse verilebilir. Teknik ortağın ortaklıktan ayrılması nedeniyle yarım kalan o kadar güzel iş fikirleri var ki.
Yeni kurulan bütün girişimciler yatırım almayı ister. Hatta en büyük amaçları da yatırım almaktır dersek abartmış olmayız. Ortaklık sözleşmesi hazırlanırken bu konunun ele alınıp yatırım süreçlerini kim yürütecek, yatırımcılarla kim iletişim kuracak, yatırım süreci nasıl işleyecek gibi konun netleşmesi gerekir. Kurulacak olan şirkette yatırım alma potansiyeli olan kişi var ise o kişiye biraz daha fazla hisse verilmesi doğru olur.
Bütün girişimler, iş fikirleri para kazanma amacıyla kurulur. Bu nedenle para kazanma konusunda ortaklardan kim satışı yapacak, kasaya para girmesi için yapılacak faaliyetleri kim planlayıp yürütülecek konusunun da ortaklık sözleşmesinde belirtilmesi gerekir. Para kazandıran kişi her zaman kendisini daha üstün görecektir. Bu düşünceden dolayı ortaklığın riske girmemesi için para faaliyetleri ile uğraşacak kişiye biraz daha fazla hisse verilmelidir.
Ortaklık konusunda en önemli parametrelerden biriside sermaye konusudur. Şirket kurulurken bir sürü gider kalemi olacaktır; şirket kuruluş masrafları, alan adı satın alınması, hosting satın alınması, kartvizit, muhasebe giderleri, vergiler gibi. Bütün bu işleri kimin yapacağı, ödemeleri kimin takip edeceği ortaklık sözleşmesinde belirtilmelidir.
Günümüzde şirketler için, e-ticaret siteleri için data toplamak, bu dataları analiz etmek, analizden bir takım çıkarımlar yapmak büyük önem arz ediyor. Şirket için bu dataları kimin toplayacağı, toplanan dataların nasıl işleneceği gibi konular ortaklık sözleşmesinde belirtilmelidir. Haliyle de bu işlerle uğraşacak kişi için faza hisse verilmesi gerekir.
Ortaklık hisselerinin yüzdelik dağılımı nasıl olmalıdır?
Hisse dağılımını etkileyen parametreleri belirledikten sonra hisselerin yüzdelik olarak nasıl dağıtılması gerektiğinin belirlenmesi gerekir. Ortakların hisse dağılımı yüzdelik olarak kaç olmalıdır? Sorusuna cevap veren https://foundrs.com sitesinden yardım alabilirsiniz.
Foundrs sitesindeki formu objektif bir şekilde doldurursanız kimin ne kadar hisse alması gerektiğini görebilirsiniz.
Siteye giriş yaptıktan sonra ana sayfada ilgili alana önce ortakların isimlerini yazın. Sonrasında aşağıdaki sorulara objektif bir şekilde cevap verin;
- Şirketin CEO’su kim?
- Sitenin/Uygulamanın kodlamasını hangi ortak yapıyor?
- İş fikri hangi ortağa ait?
- Birkaç geliştiriciyi işe almanız gerekseydi bu kişilerin yöneticisi kim olmalıdır?
- Kim yarı zamanlı çalışıyor, yatırım alınırsa kimler tam zamanlı çalışacak?
- Hangi kurucu ortaklıktan ayrılırsa yatırım alma riske girer?
- Hangi kurucu ortaklıktan ayrılırsa iş geliştirme riske girer?
- Hangi kurucu işten ayrılırsa şirketin büyümesi riske girer?
- Hangi kurucu ortaklıktan ayrılırsa gelir elde etme riske girer?
- Sitenin pazarlama metnini ortaklardan kim yazıyor ve uyguluyor?
- Sitenin özellikleri ile hangi ortak ilgileniyor?
- Hangi ortak bütçe tahminleri yapmakta?
- Sitenin kartvizit, web barındırma gibi işlerini kim takip ediyor?
- Yatırımcılarla hangi ortak görüşüyor?
- Sektörle en iyi bağlantısı olan ortak kim?
Foundrs sitesindeki oranlar sizin vereceğiniz cevaplara göre tavsiye niteliğinde olup size fikir vermesi içindir. Sitenin vermiş olduğu ortaklık yüzdesi, ortaklık yüzdelerinin nasıl belirlenmesi gerektiği noktasında da fikir verecektir. Ayrıca ortaklığınızla ilgili formda sorulmayan sorular varsa da kendiniz da ilave ederek ortaklık yüzdelerini belirleyebilirsiniz.
