Ön bilgilendirme formu, e-ticaret sitesinden yapılan alışveriş sonrası alıcı ile satıcı arasında imzalanan mesafeli satış sözleşmesi öncesinde alıcıya yapılan alışverişle ilgili bir takım hatırlatılmasıdır. E-ticaret siteleri üzerinden yapılan alışverişler mesafeli sözleşme kapsamında olduğundan yapılan alışverişle ilgili bilgilendirmeler bir form üzerinden yapıldığından bu forma “ön bilgilendirme formu” denmektedir.
E-ticaretle ilgili yapılan yasal mevzuatlara baktığınızda tüketiciyi koruyan bir yaklaşımla hazırlandığı görülür. Kanunda geçmeyen fiiliyatta ortaya çıkan durumlarla ilgili kanun yorumlamalarında da genelde tüketiciyi koruyan bir yaklaşım sergilenir. Ama bu demek değildir ki satıcılar baskı altına alınıyor yada zor durumda bırakılıyor. Aslında bu kanunların uzun dönemde daha çok satıcıları koruduğu kolayca anlaşılabilir.
Ön bilgilendirme formu daha çok e-ticaret siteleri için geçerlidir yaklaşımı benimsenmekte. Oysaki ön bilgilendirme formu mesafeli sözleşme kapsamında olan bütün ticaret şekilleri için geçerlidir.
Ön bilgilendirme formu bir e-ticaret sitesinde bulundurulması gereken hukuki metinler kadar önemlidir. O yüzden ön bilgilendirme formu konusunda alanında tecrübeli bir avukat veya hukuk müşavirinden destek alanızı tavsiye ederiz.
E-ticaret siteleri için oldukça önemli olan ön bilgilendirme formu makalemizde ön bilgilendirme formunun yasal yükümlülüğü, bu yükümlülüğe uymanın önemi, ön bilgilendirme formunun müşteriye sunulma şekli, ön bilgilendirme formu konusunda nelere dikkat etmek gerektiği konularına değindik.
Ön bilgilendirme formu nedir?
Ön bilgilendirme formu, bir e-ticaret sitesinden yapılan alışverişlerde mesafeli satış sözleşmesinin imzalanmasından önce alışverişle ilgili bilgilendirme ve uyarıların yapıldığı forma denir.
Esasında tüketiciyle ilgili hazırlanan kanun ve yönetmeliklerde ön bilgilendirme formu diye bir kavram bulunmamakta. Ama yapılan alışverişin tamamlanma arefesinde bir takım bilgilendirmelerin, uyarıların yapılması alışverişin sağlıklılığı açısından oldukça önemli. Yapılan uyarı ve bilgilendirmeler “ön bilgilendirme formu” ismiyle yapılmaktadır.
Ön bilgilendirme formu mesafeli satış sözleşmesinden önce onaylanması gerekir. Ön bilgilendirme formu onaylanmadığı müddetçe mesafeli satış sözleşmesi imzalanamaz. Ön bilgilendirme formu onaylandıktan sonra mesafeli satış sözleşmesi ekrana gelir, mesafeli satış sözleşmesi imzalandıktan sonra alışveriş tamamlanmış olur.
Ön bilgilendirme formunun görünümü aşağıdaki gibidir.
Ön bilgilendirme yükümlülüğü nedir?
Ön bilgilendirme formunun yasal yükümlülüğü Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği ikinci bölümünde belirtilmektedir. Adı geçen yönetmeliğin 5 ve 8. Maddesi arasında ön bilgilendirme formunun ayrıntıları açıklanmaktadır. Ön bilgilendirme yasal yükümlüğü satıcının mesafeli satış sözleşmesinin imzalanmasından önce aşağıda belirteceğimiz huşularda müşteriyi bilgilendirmesidir.
Bu bilgilendirmenin yapılmaması durumunda satıcı için ciddi hukuki sonuçlar doğabilir. Bu tarz hukuki durumlarla karşı karşıya kalmamak için mutlaka ön bilgilendirme formunun sitenizde bulunması gerekiyor.
Ön bilgilendirme formunun önemi nedir?
Ön bilgilendirme yapılmaması durumunda alıcı yaptığı alışverişle ilgili sorumluluk altına girmemiştir demektir. Yarın bir gün satılan ürünle ilgili müşteri sorumluluğu kabül etmediği için satıcı olarak bir hak iddiasında bulunamazsınız.
Yapılan alışverişlerde haklı olabilmek için müşteriyi yaptığı alışverişle ilgili yükümlülükleri konusunda bilgilendirmek gerekir. Ön bilgilendirme formunun onaylanmasından sonra alıcının ödeme yükümlülüğü altına gireceği hatırlatılmalıdır. Ön bilgilendirme uyarısının açık ve anlaşılır bir şekilde yapılması gerekir.
Ürün satan kişiler zaman zaman ön bilgilendirme yapmak için müşteriyi telefonla arayabiliyor. Bu durumlarda arayan kişi kendisini tanıtım nereden, hangi ürün için aradığını açık açık belirtmelidir. Eğer arayan kişi birisinin adına arıyor ise yine kimin için aradığını açık açık belirtmelidir.
Bu şekilde bir bilgilendirme yapılmaz ise tüketici sözleşme ile bağlı olmaz. Bağlı olmadığı için de ödeme yapmak zorunda değildir. Bu yüzden ön bilgilendirmenin yapılmış olması satıcı için büyük önem taşır.
Ön bilgilendirme formunun içeriği nasıl olmalıdır?
Ön bilgilendirme formu Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğine göre sıkı kuralları olan bir metindir. Ön bilgilendirme formunda aşağıdaki hususlar bulunur;
- Sözleşme konusu olan ürün veya hizmetin temel özellikleri
- Satıcı ve alıcının adı, unvanı ve eğer varsa MERSİS numarası
- Satıcı veya sağlayıcının açık adresi, telefon numarası ve bunlara benzer iletişim bilgileri (bu bilgiler tüketicinin satıcı veya sağlayıcıya kolaylıkla ulaşabilmesini sağlayacak nitelikte olmalıdır)
- Eğer varsa satıcı veya sağlayıcı adına veya bunların hesabına hareket eden kişilerin kimliği veya adres bilgileri
- Tüketicinin aldığı ürün veya hizmetle ilgili şikayetlerini iletebilmesi için satıcı veya sağlayıcının yukarıda belirttiklerimizden başka varsa iletişim ve adres bilgileri
- Sözleşme konusu mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam ücreti
- Eğer mal veya hizmetin niteliği gereği fiyatı önceden net olarak belirlenemiyorsa bunların hesaplanma usulü
- Eğer varsa nakliye, teslim ve buna benzer ek masraflar ile bunların önceden hesaplanma imkanı olmadığı durumlarda ek masrafların ödenebileceğine ilişkin bilgi
- Eğer sözleşme kurulduğu sırada uzaktan iletişim aracının kullanım bedeli olağan ücret tarifesi üzerinden hesaplanmıyorsa, tüketicilere yükletilen ek maliyet bilgisi
- Ödeme, ürünün teslimi ve borcun ifasına ilişkin bilgiler var eğer varsa bunlara ilişkin taahhütler
- Satıcı ve sağlayıcının her türlü şikayete ilişkin çözüm yöntemleri
- Cayma hakkının olduğu durumlarda bu hakkın kullanımına ilişkin şartlar, süreler, prosedür ve iade işleminde kullanılacak taşıyıcı bilgileri
- Tüketicinin cayma hakkını kullanmak istediği durumlarda cayma bildirimini göndereceği açık adres, faks numarası yahut e-posta bilgileri
- Cayma hakkının istisnaları söz konusu ise tüketicinin bu ürün için cayma hakkını kullanamayacağı bilgisi
- Tüketicinin hangi durumlarda cayma hakkını kaybedeceği bilgisi
- Satıcı ve sağlayıcı depozito veya diğer mali teminatlar talep etmişse bunlara ilişkin bilgiler
- Eğer dijital içerik söz konusu ise bunların işlevselliğine etki edecek teknik koruma önlemleri
- Dijital içeriği hangi donanım ya da hangi yazılımla birlikte çalışabileceğine ilişkin satıcının veya sağlayıcının bilmesi gereken bilgiler
- Tüketicinin, herhangi bir uyuşmazlık için Tüketici Hakem Heyetine veya Tüketici Mahkemesine başvurabileceğine ilişkin genel bilgiler
Bu saydığımız içerik, ön bilgilendirme formunun olmazsa olmaz unsurlarıdır. Bunlar yapılan ticari faaliyete ve somut olaya göre forma özenle yerleştirilmelidir. Bunların haricinde de ön bilgilendirme formuna hüküm koymak mümkündür.
Ayrıca burada saydığımız hükümleri, taraflar aralarında anlaşarak ön bilgilendirme formundan bulundurmayabilir.
Ön bilgilendirme formunda cayma hakkı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 48 düzenlemesi ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği hükümlerine göre alıcı almış olduğu ürün veya hizmetten 14 günlük süre içerisinde cayma hakkını kullanabileceği ürün veya hizmet olması koşuluyla ek bir ücret ödemeden cayabiliyor.
Ürünü satın alan kişinin cayma hakkına ilişkin bilgileri ön bilgilendirme formunda yazılı olması gerekir. Yazılı olmadığı takdirde 14 günlük cayma hakkı otomatik olarak + 1 yıl daha uzar.
Satılan ürünle ilgili uyuşmazlık ortaya çıkması durumunda ürünü alan kişinin cayma hakkı konusunda bilgilendirme yapıldığının ispat edilmesi satıcıya aittir. Bu konuda alıcının ispat yükümlülüğü bulunmamaktadır. Cayma hakkı konusu çok daha detaylı olduğu için e-ticaret de cayma hakkı konulu makalemizi mutlaka okuyun.
Alıcının ön bilgilendirme formuna ulaşması (ön bilgilendirme yöntemi)
Mesafeli sözleşmelerin özünde uzaktan iletişim vardır. Yapılan ticaretin niteliği ve mahiyetine göre bu iletişim araçları farklılık gösterebilir. E-ticaret de uzaktan iletişim aracı internettir. E-ticarette ön bilgilendirme formu 12 punto yazı büyüklüğünde, açık, sade ve anlaşılır bir dille yazılmış olması gerekir.
Ön bilgilendirmenin yarın bir gün ispat edilmesi gerektiğinden yazılı olması ve saklanması gerekir. Kanunen internet ortamında yapılan alışverişlerde yukarıda saydığımız hususların mutlaka bulunması gerekir.
E-ticaret siteleri üzerinden yapılan alışverişlerde ki bildirim formunda ürünün gönderi ile ilgili varsa bir gönderim kısıtlaması, hangi ödeme araçlarının kullanılacağı belirtilmelidir.
Tüketicinin ön bilgilendirme formuna ulaştığının teyit etmesi
E-ticaret siteleri ürün satın alan müşterilerine ön bilgilendirme formu kapsamında yukarıda bahsi geçen bilgiler konusunda bilgilendirme yaptığının teyidini almalıdır. Teyit alma yapılan ticaretin şekli ve kullanılan iletişim aracına göre değişebilir.
E-ticaret alışverişleri internet aracılığı ile yapıldığından teyit alma işi form üzerinden yapılmaktadır. Tüketici ön bilgilendirme formunu okuduğunu küçük bir kutucuğu işaretleyerek onaylamaktadır. Bu müşterinin teyidi olarak kabul edilir.
Ön bilgilendirme formunun onaylanması durumunda bir sonraki aşamaya geçilemediği için alışveriş gerçekleşmemiş kabul edilir.
Ön bilgilendirme formu hazırlanırken dikkat edilmesi gerekenler
Ön bilgilendirme formunda yer alması gereken hususlar yukarıda anlattığımız gibidir. Bu hususlar ilgili kanun ve yönetmeliklerde geçen hususlardır. Her ticari olayın mahiyeti farklılık gösterdiğinden belirttiğimiz hususlar genel huşular olduğundan siz kendi ticaret yapış şeklinize göre bunu uyarlayabilirsiniz.
Yalnız uyarlama yaparken başka sitelerden kopyala yapıştır şeklinde değil de gerçekten kendi durumunuzu göz önünde bulundurarak hazırlamanızdır. Başka sitelerden kopyala yapıştır yapılması sizi koruması gereken yerde sizi hukuken daha zor durumlarda bırakabilir.
Ürünü satın alan kişi ile uyuşmazlık yaşanması durumunda ön bilgilendirme yapıldığının ispatı satıcıda olduğundan ön bilgilendirme formunuzu buna göre kurgulayın ve saklanması için gerekli tedbirleri alın. Hazırlanan ön bilgilendirme formu gereksiz bilgilerden oluşmamalıdır.
“Metin ne kadar çok dolu bilgi ile hazırlanırsa hukuken o kadar çok beni korur” diye düşünmeyin. Hukuken geçerliği olmayan metinler size faydadan çok zarar verebilir. Bu konuda bir e-ticaret sitesinde olması gereken hukuki metinler nelerdir konulu makalemizi mutlaka okuyun.
Sonuç olarak…
Ön bilgilendirme formu ve diğer hukuki metinler e-ticaret sitesi sahiplerini korumak amacıyla hazırlanmıştır. Ama nedense bu metinler e-ticaret sitesi sahipleri tarafından formalite, gereksiz bir şeymiş gibi değerlendirilmekte. Bu yüzden de bu belgelerin hazırlanmasında özensiz ve dikkatsiz davranmakta.
Bu belgeleri internet ortamında kopyala yapıştır yöntemi ile hazırlamakta. Başlangıçta belki sitenizde olması gereken hukuki metin oldu. Ama çıkabilecek bir hukuki sorunda sizi belki de daha da mağdur edebilecek metini sitenize eklediniz ve bu metin sizi bağladı.
Her ticaret mahiyeti itibariyle farklıdır ve bu farklılık farkı hukuki statüye sahiptir. Bu yüzden mağdur olmamak adına başta ön bilgilendirme formu olmak üzere diğer hukuki formlara gereken önemi verin. Bu formların hazırlanması için e-ticaret alanında tecrübeli bir avukat veya hukuk bürosundan uzman desteği alın.
Bu alanda yapacağınız masrafı gereksiz bir masraf gibi algılamayın. Zira bu alanda fuzuli masraf dediğiniz olay size avukat masrafları, ürün giderleri veya tazminat olarak geri dönecek.
